ፍልልይ ኣብ መንጎ ክለሳታት «ስይስቲሰርኮሲስ (Cysticercosis)»

Content deleted Content added
No edit summary
Blanked the page
መስመር 1፦
{{infobox disease
| name = ስይስቲሰርኮሲስ <br>Cysticercosis
| image = Neurocysticercosis.gif
| caption = <!--Magnetic resonance image in a person with neurocysticercosis showing many cysts within the brain.-->
| ICD10 = {{ICD10|B|69||b|65}}
| ICD9 = {{ICD9|123.1}}
| ICDO =
| OMIM =
| DiseasesDB = 3341
| MedlinePlus = 000627
| eMedicineSubj = emerg
| eMedicineTopic = 119
| eMedicine_mult = {{eMedicine2|med|494}} {{eMedicine2|ped|537}}
| MeshID = D003551
}}
 
'''ስይስቲሰርኮሲስ (Cysticercosis)''' ፡ ኣብ [[ ሓቢ ስጋ ሓሰማ]] (''ታኒያ ሶልዩም (Taenia solium)'') ብዚርከብ [[ላርቫ|ውልዶ ቅርጺ ኣካል]] ብዘለዎ (ስይስቲሰርኩስ) ዚስዕብ [[ረኽሲ]] ቲሹ እዩ። <ref>{{cite book|last1=Roberts|first1=Larry S.|last2=Janovy, Jr.|first2=John|title=Gerald D. Schmidt & Larry S. Roberts' Foundations of Parasitology|date=2009|publisher=McGraw-Hill Higher Education|location=Boston|isbn=978-0-07-302827-9|pages=348-351|edition=8}}</ref><ref name=WHO2013>{{cite web|title=Taeniasis/Cysticercosis Fact sheet N°376|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs376/en/|work=World Health Organization|accessdate=18 March 2014|date=February 2013}}</ref> ሰባት፡ ንዓመታት ዚኣክል ውሑድ ዝኾነ ምልክታት ከርእዩ ወይ ምልክታት ከየርእዩ ይኽእሉ እዮም፣ ኣብ ቆርበትን ጭዋዳታትን ድማ ቃንዛ ዘይብሉ ኣስታት ካብ ሓደ ክሳዕ ክልተ ሰንቲሜተር ዚበጽሕ ተሪር ሕበጥ ከማዕብሉ ይኽእሉ እዮም፣ ሓንጐሎም ዝተጠቕዐ እንተኾይኑ ድማ [[ነውሮስይስቲሰርኮሲስ (neurocysticercosis)|ምልክታት ሕማም ስነ-መትኒ]] ክህልዎም ይኽእል እዩ።<ref name=Garcia03/><ref name=Gar2002>{{cite journal |author=García HH, Evans CA, Nash TE, et al. |title=Current consensus guidelines for treatment of neurocysticercosis |journal=Clin. Microbiol. Rev. |volume=15 |issue=4 |pages=747–56 |date=October 2002 |pmid=12364377 |pmc=126865 |doi= 10.1128/CMR.15.4.747-756.2002|url=http://cmr.asm.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=12364377}}</ref> እዚ ሕበጥ’ዚ፡ ድሕሪ ኣዋርሕ ወይ ዓመታት፡ ኣዝዩ ኣቐንዛዊ ይኸውን፣ ቀጺሉ ኣዝዩ ብምሕባጥ ድማ ኪሓድጐ ይኽእል።<!-- <ref name=Garcia03/> --> ኣብ ዝምዕብላ ዘለዋ ሃገራት ድማ ሓደ ካብቶም ን[[ወቕዒ ምንፍርፋር]] ዜስዕቡ ግኑን ሕማም እዩ። <ref name=Garcia03/>
 
<!-- Cause and Diagnosis -->
መብዛሕቱ ግዜ፡ እንቛቑሖ ሓቢ ንዘለዎ ምግቢ ብምብላዕ ወይ ማይ ብምስታይ ዚመጽእ እዩ።<!-- <ref name=WHO2013/> --> ዘይተኸሸነ ኣሕምልቲ፡ እቲ ቀንዲ ምንጪ እዩ። <ref name=WHO2013/> እዚ እንቛቑሖ ሓቢ፡ ካብቲ ብ[[ቴንያሲስ (taeniasis)]] ዝፍለጡ ዓበይቲ ሓሰኻታት ኣብ እተለኽፈ ሰብ ኣብ ዚወጽእ [[ቀልቀል]] ይርከቡ።<ref name=Garcia03/><ref name=CDC>{{cite web |url=http://www.cdc.gov/parasites/cysticercosis/ |title=CDC - Cysticercosis}}</ref> ቴንያሲስ፡ ጽቡቕ ገይሩ ካብ ዘይተኸሸነ ስጋ ሓሰማ ንዝርከብ ሲይስት (ፍሕ) ብምብላዕ ዚመጽእ ዝተፈልየ ዓይነት ሕማም እዩ።<ref name=WHO2013/> እቶም እዚ ሓቢ ምስ ዘለዎ ሰብ ዝቕመጡ ሰባት፡ ስይስቲሰርኮሲስ ንኽሕዞም ኣብ ዝዓበየ ሓደጋ ይርከቡ።<ር name=CDC/> ነጸርታ ድማ ብ[[ረቂቕ መርፍእ ብምጥቃም ኣየር|ኣስፒሬሽን]] ካብ ሲስይት (ፉሕ) ብምውሳድ ኺካየድ ይከኣል።<ref name=Garcia03/> ኣብ ሓንጐል ንዘጋጥም ሕማም ንምንጻር ድማ ን[[ስእሊ ኮምፕዩተር ውሽጣዊ ኣካላት]] (CT) ወይ [[ስእሊ ማግኔታዊ መቓልሕ]] (MRI) ብምጥቃም ስእልታት ሓንጐል ምውሳድ ኣዝዩ ጠቓሚ እዩ።<!-- <ref name=Garcia03/> --> ኣብ [[ፈሳሲ ሓንጐልን ዓንዲ ሕቖን]]ን ደምን ዝርከብ ልዑል ቊጽሪ ናይቶም ብ[[ኦሲኖፊሊስ (eosinophils)]] ዝፈለጡ [[ጸዓዱ ዋህዮታት ደም]] ድማ ሓበርቲ ምልክታት እዮም።<ref name=Garcia03/>
 
<!-- Prevention and Treatment -->
ውልቃዊ ጽሬት ከምኡውን [[ንጽሕና]] ብምጥቃም፡ ረኽሲ ብዚግባእ ኽትከላኸሎ ይከኣል እዩ።<!-- <ref name=WHO2013/> --> እዚ ድማ ንስጋ ሓሰማ ብዚግባእ ምኽሻን፣ ጽሬቱ ዝሓለወ [[ዓይኒ ምድሪ]] ምጥቃምን ብሉጽ ኣገልግሎት ዝስተ ማይ ምህላውን የጠቓልል።<!-- <ref name=WHO2013/> --> ንቴንያሲስ ምሕካም፡ እቲ ሕማም ንኸይላባዕ ኣገዳሲ እዩ።<ref name=WHO2013/> ንስርዓተ-መትኒ ዘየጥቅዐ ሕማም ምሕካም ግን ኣየድልይን እዩ።<ref name=Garcia03/> ነቶም ሕማም መትኒ (ኔውሮስይስቲሰርኮሲስ) ዘለዎም ሰባት ንምሕካም፡ ብመድሃኒታት [[ፕራዚክዋንተል (praziquantel)]] ወይ [[ኣልበንዳዞል (albendazole)]] ኪኸውን ይኽእል።<!-- <ref name=WHO2013/> --> እዚ ድማ ኣዝዩ ነዊሕ ግዜ ኪወስድ ይኽእል እዩ። <!-- <ref name=WHO2013/> --> ኣብ ግዜ ሕክምና ንዘጋጥም ነድሪ ኣካላት ዝፍውስ [[ስተሮይድ (Steroid)]] ከምኡውን [[ንሕማም ምንፍርፋር ዚፍውስ መድሃኒታት]] ከድሊ ይከኣል እዩ።<!-- <ref name=WHO2013/> --> ሓደ ሓደ ግዜ ድማ ነቲ ዘጋጠመ ሲይስት ንምእላይ መጥባሕቲ ይግበር እዩ።<ref name=WHO2013/>
 
<!-- Epidemiology -->
ሓቢ ስጋ ሓሰማ፡ ብፍላይ ኣብ እስያ፡ ኣፍሪቃን ደቡብ ኣሜሪካን ግኑን እዩ።<ref name=Garcia03>{{cite journal |author=García HH, Gonzalez AE, Evans CA, Gilman RH |title=''Taenia solium'' cysticercosis |journal=Lancet |volume=362 |issue=9383 |pages=547–56 |date=August 2003 |pmid=12932389 |pmc=3103219 |doi=10.1016/S0140-6736(03)14117-7 |url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140-6736(03)14117-7}}</ref> ኣብ ገለ ቦታታት ድማ ክሳዕ 25% ናይቲ ህዝቢ ከምዘጥቅዕ ይእመን።<ref name=Garcia03/> ኣብ ምዕቡል ዓለም ድማ እዚ ሕማም’ዚ ኣዝዩ ፍሉጥ ኣይኮነን።<ref name=Bob2014/> ኣብ ዓመተ 2010፡ ኣብ ምሉእ ዓለም፡ ካብቲ ኣብ 1990 ዝነበረ 700 ሞት ወሲኹ፣ ኣብ ኣስታት 1,200 ሰባት ድማ ሞት ኣስዒቡ።<ref name=Loz2012>{{cite journal |author=Lozano R, Naghavi M, Foreman K, ''et al.'' |title=Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010 |journal=Lancet |volume=380 |issue=9859 |pages=2095–128 |date=December 2012 |pmid=23245604 |doi=10.1016/S0140-6736(12)61728-0 |url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140-6736(12)61728-0}}</ref> ስይስቲሰርኮሲስ፡ ንሓሰማን ላምን ይለክፍ እኳ እንተኾነ፡ መብዛሕቶም ነዊሕ ከይጸንሑ ስለዝሞቱ፡ ምልክታት ሳሕቲ የርእዩ።<ref name=WHO2013/> እዚ ሕማም፡ ኣብ መላእ ታሪኽ ንደቂ ሰብ እናጥቅዐ ዚርከብ ዘሎ እዩ።<ref name=Bob2014>{{cite journal |author=Bobes RJ, Fragoso G, Fleury A, ''et al.'' |title=Evolution, molecular epidemiology and perspectives on the research of taeniid parasites with special emphasis on ''Taenia solium'' |journal=Infect. Genet. Evol. |volume=23 |pages=150–60 |date=April 2014 |pmid=24560729 |doi=10.1016/j.meegid.2014.02.005 |url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1567-1348(14)00053-7}}</ref> እዚ ድማ ሓደ ካብቶም [[ዝተረስዑ ትሮፒካዊ ሕማማት]] እዩ።<ref>{{cite web|title=Neglected Tropical Diseases|url=http://www.cdc.gov/globalhealth/ntd/diseases/index.html|website=cdc.gov|accessdate=28 November 2014|date=June 6, 2011}}</ref>
 
==References==
<references />