ቢስሚላህ

ባስማላ ዝብል ኣብ መጀመርታ ሱራ ኣብ ቁርኣን ዝርከብ ኮይኑ፡ ናምል ሱራ 30 እውን እዩ።ጥቕሲ ኣብ . ቢስሚላ ኣብ መጀመርታ ናይ ኩሎም ሱራታት ብዘይካ ሱራ ኣት-ተውባ ይርከብ። መብዛሕትኡ ግዜ ብቋንቋ ቱርኪ "[[ብስም ኣላህ መሓሪን መሓሪ" ተባሂሉ ይትርጎም። ኣብ መዓልታዊ ህይወት መብዛሕትኡ ግዜ ከም ኣሕጽሮተ ቃል "ቢስሚላህ" (ብስም ኣላህ) ተባሂሉ ይጥቀመሉ። ኣብ እምነት እስልምና ራህማንን ራሂምን ክልተ ኣስማት ኣላህ ኮይኖም ኣብ መንጎ እስማ-ኡል ሑስና ዝቑጸሩ እዮም። እቲ ቀዳማይ ሰዋስው ቅጽል ክኸውን ከሎ፡ እቲ ካልኣይ ድማ exaggeration ዘለዎ ገበነኛ ስም እዩ። እቲ müşebbehe ዝብል ቅጽል ንቐጻልነትን ዘይልወጥን ናይቲ ባህሪ ዝገልጽ ኮይኑ፡ እቲ ገበነኛ ዝብል ስም ድማ ምፍጣርን ምሕዳስን ዝገልጽ እዩ። በዚ መዳይ እዚ "ብርህራሄ ብስም ኣላህ ብምሕረት" ተባሂሉ ይርዳእ።

መብዛሕትኡ ግዜ ብቋንቋ ቱርኪ "[[ብስም ኣላህ መሓሪን መሓሪ" ተባሂሉ ይትርጎም። ይኹን እምበር እዚ ኣጠቓቕማ እዚ ግጉይ እዩ። ኣብዚ ሓረግ ዘይተጠቕሰ፡ ግን ከኣ ነፍሲ ወከፍ ኣንባቢ ከከም ዝጅምሮ ስራሕ ዝዓለመ "... ኣንቢበ፡ እጅምር፡ እገብሮ፡ ይበልዕ" ዝብል ተግባር ኣሎ። "[ብስም ኣላህ ምብላዕን ምንባብን" ዝብል ኣበሃህላ ብቋንቋ ቱርኪ "ዝብላዕን ዝተነበበን ምስ ስም ኣላህ ብሓባር ይብላዕ ወይ ይንበብ። "።" እዚ ትርጉም እዚ ዝተሓሰበ ስለዘይኮነ፡ ነቲ ዕላማ ብትኽክል ንምግላጽ፡ ብስም ኣላህ ንሱ ረሓሚን መሓሪ ስም ብምጥቃስ ቢስሚላህ ንብል። .. ከምኡ’ውን ካብ ... ኣላህ ሓገዝ ምሕታት።..” ኢልካ ምትርጓሙ እውን ግቡእ ምኾነ።

ርእይቶታት ብዛዕባ ቢስሚላ

ቢስሚላህ ናይ ነፍሲ ወከፍ ሱራ ናጻ ኣያ ድዩ ወይስ ኣብ መጀመርታ ናይ ኩለን ሱራታት ዝተነበበት ሓንቲ ኣያ ምዃና ኣካታዒ ጉዳይ እዩ። ብመሰረት እቲ ተመራጺ ኣረኣእያ "ቢስሚላ ሱራ ፋቲሃ ጥራይ እያ ስለዚ ድማ ቀዳመይቲ ኣያ ናይ ሙሻፍ እያ"። ምኽንያቱ በዚ መንገዲ ቁጽሪ ኣያታት ናይቲ ሱራ ናብ ሸውዓተ ይውዳእ እሞ ኣብ መበል 87 ኣያ ሱራ ሂጅር ዘሎ ኣበሃህላ ይረጋገጽ:: "ብርግጽ እተን ሸውዓተ ዝተደጋገማ ኣያታትን ዓቢ ቁርኣንን ሂብናኩም ኣለና" (ሂጅር፣ 87)።

ፋቲሓ ምስ ቢስሚላ ሓቢሩ ሸውዓተ ኣያታት ዝሓዘ ኮይኑ፡ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ሰላት ረካሕ ይድገምን ናይ ክልተ ሰንሰለት ይፍጠርን። ይኹን እምበር፡ እቲ ሰላት ምስ ማእኸል ኣብ ዝፍጽመሉ እዋን፡ እቲ ኢማም ብኣእምሮ ቢስሚላ ይነብዕ፡ ነተን ካልኦት ሽዱሽተ ጥቕስታት ሱራል-ፋቲሃ ግን ዓው ኢሉ የንብበን።

ባህላዊ ኣጠቓቕማ

ባስማላ ማለት ሓደ ሓላል ስራሕ ኣብ እትጅምረሉ እዋን ስም ኣላህ ምጥቃስን ነቲ ስራሕ በዚ ስም እዚ ብምጅማር እቲ ስራሕ ጽቡቅን ብሩኽን ክኸውን ምጽላይ ማለት እዩ።

ቢስሚላ ብምቕራጽ ከምዚ ይብል:- "ኦ ጎይታ ኣብዚ ሕጂ እዋን ገለ ክገብር እየ። ስምካ ጠቒሰ ፍቓድካ እሓትት ኣለኹ" ይብል። ስለዚ ኢኻ ናይ ሓራም ነገራት ክትጠቅስ ዘይብልካ። ሓላልን ሰናይ ግብሪን ብስም ኣላህን ብመሰረት ትእዛዛቱን ፍቓዱን ዝፍጸሙ ተግባራት እዮም። ቢስሚላህ ሙስሊም ኣብ ኩሉ ዝገብሮ፡ ኣብ ዝኽተሎ ኩሉ መንገዲ ምስ ኣላህ ምዃኑን ብሓገዝኡ ከም ዝሰርሕን ከም ዝፈልጥ የረጋግጽ። ኣብ ነፍሲ ወከፍ ስራሕ ብቐጻሊ ምድግጋም ቢስሚላህ ናይ ኣላህ ዚኽር ጥራይ ዘይኮነስ፡ እቲ ኣስላማይ ኣብ ምሕረቱ ተመርኲሱ ንግዲ ክገብርን ከም ዝፈቐዶ ክሰርሕን ምስ ኣላህ ዝገበሮ ውዕል ምሕዳስ እዩ።

እስላማዊ ነቢይ መሓመድ "ኣላህ ነቲ ብስም ቢስሚላሂራህማኒርሂም ጽቡቕ ጌሩ ዝጽሕፍ ሰብ ይቕረ ክብለሉ እዩ" ኢሉ። ኣብቲ ሓዲስ መሰረት ብምግባር ኣብ ምሉእ ታሪኽ እስልምና ኣብ ስነ-ጥበብ ሑስን-ሁ ሃት እውን ኣገዳሲ ቦታ ሒዙ እዩ።