ኣብርሃም ኣፈወርቂ
ኣብርሃም ኣፈወርቂ (Abraham Afewerki) (30 ጥሪ 1966 - 7 ጥቅምቲ 2006) ኤርትራዊ ደራፋይ፡ ጸሓፊ፡ ኣፍራዪ ሙዚቃ እዩ ነይሩ። ብፍሉይ ኣብ ትግርኛ መሰረት ዝገበረ ድርሰታቱን ግጥምታቱን ዝፍለጥ፡ ኣብ ሞንጎ ኤርትራውያን ሙዚቀኛታትን ኣዝዩ ፍሉጥ ከምኡ’ውን ኣብ ዓለም ሓደ ካብቶም ኣፍልጦ ዝረኸቡ ሰባት’ዩ ነይሩ።
ኣብራሃም ኣፈወርቂ |
|---|
| ድሕረ ባይታተወልደሉ ዓመተ ምህረት
30 ጥሪ 1966 ሃገር ኤረትራ ከተማ ኣስመራ ዝሞተሉ ዓመተ ምህረት 7 ጥቕምቲ 2006 (ኣብ መበል 40 ዕድሚኡ) |
ኣብ ንኡስ ዕድሚኡ
ኣመዓራርይኣብርሃም ኣፈወርቂ ኣብ 1966 ኣብ ኣስመራ ኤርትራ ተወሊዱ። ኣብ እዋን ኲናት ንናጽነት ኤርትራ ኣብርሃምን ስድርኡን ካብቲ ውግእ ሃዲሞም ኣብ ሱዳን ከም ስደተኛታት ይነብሩ ነበሩ። ካብ ንእስነቱ ኣትሒዙ ኣብ ሙዚቃ ተገዳስነት ስለ ዝነበሮ ፡ ፋምፉም ተመሃረ። ኣብርሃም ኣብ መበል 12 ዕድሚኡ ናብ ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ተጸንቢሩዓመተ ምህረት፣ ኣባል ናይ ሓደ ብህግደፍ ዝቆጻጸሮ ከባቢታት ዝዘውር ባህላዊ ጉጅለ ኮይኑ። ነቲ ኲናት ብዝምልከት ናይ ገዛእ ርእሱAbraham Afewerki ደርፍታትን ሙዚቃን ክጽሕፍ ጀሚሩ፡ ካብ 1979 ጀሚሩ ድማ ምርኢት የቕርቦ ነበረ። [1]
ኣብርሃም ናብ ጣልያን ገዓዘ፡ ኣብኡ ድማ ክራር ምጽዋት ተማሂሩ፡ ኤርትራዊ ሃገራውነት ብዝብል ቴማ ደርፍታት ምጽሓፍ ቀጸለ። ድሕሪ ሓያሎ ዓመታት ናብ ኣመሪካ ብምኻድ ብኽብሪ ናይ ዩኒቨርስቲ ዲግሪ ኣጽንዐ። [1]
ሙዚቃዊ ሞያ
ኣመዓራርይኣብርሃም መጀመርያ ወጋሕታ ( Sunrise ) ትብል ኣብ 1991 ተዘርጊሓ ነይራ። ኣብተን ዝቐጸላ 15 ዓመታት፡ ኣብርሃም ክልተ ተወሳኺ ኣልበማት ብምዝርጋሕ ኣብ ኤርትራውያን ህቡብነቱ ዝያዳ ኣልዓሎ። ደርፍታቱ ህቡብ ነይሩ ምኽንያቱ ሕላዩ ሓያልን ግጥማዊን ምስሊ ባህሊ ኤርትራ ዘንጸባርቕ ስለዝነበረ። "ኣብዘለናሊና" (Wherever We Are) እትብል ደርፉ ኣብ ኤርትራን ዓለምን ኣዝያ ተፈታውነት ረኺባ፡ ማሕበራዊ ንቕሓት ዝመልኦ ቃላቱን ምልዕዓል ዝፈጥር ግጥምታቱን ብዛዕባ ጅግንነት ናይቲ ህዝቢ የዘንቱ ነይሩ። [1]
ኣብታ ሰማይ ("Sky") እትብል ናይ መወዳእታ ዘርጊሑ፡ ኣብራሃም ምስ ሓያሎ ኤርትራውያን ሙዚቀኛታት ብምትሕብባር፡ ውጽኢቱ ኣዝዩ ጥዑም ድምጺ ነይርዎ። ኣብርሃም ሙዚቃኡ ምስ ጃዝ ፣ R&B ፣ ከምኡ’ውን ሬጌ ህርመት ምውህሃድ ቀጸለ ኣብ ተመሳሳሊ እዋን ድማ መበቆላውነትን ሓቅነትን ሙዚቃኡ ዓቂቡ። ብፍላይ ሓንቲ ደርፊ ካብታ ኣልበም "ሰማይ ኢዩ ደረተይ" ("The Sky Is My Limit") እትብል ደርፊ፡ ኣብ ኤርትራ ሓንቲ ካብተን ህቡባት ደርፍታት እያ። [2]
ሞት
ኣመዓራርይኣብርሃም ኣብ 2006 ኣብ ጥቓ ምጽዋዕ ኣብ ቀይሕ ባሕሪ ንሓደ ዓርኩ ከድሕን ምስ ክብል ጥሒሉ ። ዓርኪ ኣብርሃም እግሩ ኣብ ትሕቲ ማይ ኣብ ሑጻ ተዋሒጡ እንዳጠሓለ፡ ኣብርሃም ከድሕኖ ክብል ጢሒሉ። ሙዚቃዊ ክሊፕ ንምፍራይ ናብ ኤርትራ ተመሊሱ ነይሩ። [2] ድሕሪ ሞቱ፡ ኣብርሃም ብብጾቱ ኤርትራውያን ስነ-ጥበባውያን ልዑል ኣኽብሮት ብዙሕ ሞሳን ሂቦሞ። እቲ ሙዚቃዊ ጽልዋኡ ናብ ኢትዮጵያ ’ ውን ተዘርጊሑ ’ ዩ ሙዚቃኡ ካብ መበቆለይና ትግርኛ ወጻኢ ብኻልእ ቋንቋ ን ካልኦት ሙዚቀኛታት ተሓቲሙ እዩ። [2]
ኣልብማዊ ሕትመት
ኣመዓራርይኣብ ኤርትራ እዘን ዝስዕባ ኣልበማት ኣሕቲሙ፡
- 1991 ፡ ወጋሕታ (Sunrise)
- 1994 ፡ ተስፋ`ዩ ስንቀይ (Hope is my kit)
- 1998 ፡ ምስጢር ፍቕሪ (Secret of Love)
- 2000 ፡ ሓደራ (Promise)
- 2006 ፡ ሰማይ (Sky)
መተሓሳሰቢ
ኣመዓራርይመወከሲታ
ኣመዓራርይ- ኣክየምፖንግ፡ ኣማኑኤል ክዋኩ፤ ጌትስ፡ ሄንሪ ሉዊስ (2012)። መዝገበ ቃላት ኣፍሪቃዊ ታሪኽ ህይወት። ቅጽ. 6. ኦክስፎርድ፡ ቤት ማሕተም ዩኒቨርሲቲ ኦክስፎርድ። ISBN 978-0-195382-075
- Akyeampong, Emmanuel Kwaku; Gates, Henry Louis (2012). Dictionary of African Biography. Vol. 6. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-195382-075.